Barack Obama i Oprah Winfrey mają się dzisiaj z czego cieszyć – Colson Whithead, autor cenionej przez nich książki Podziemna kolej, zdobył Nagrodę Pulitzera. Chciałoby się dodać, prestiżową nagrodę, ale… właściwie nie trzeba, bo to rozumie się samo przez się. I uwydatnia, jak istotne jest to wyróżnienie, nie tylko w świecie dziennikarstwa, ale także fikcji literackiej.
A dlaczego akurat powieść Whiteheada przypadła do gustu jury? Członkowie kapituły podkreślają, że to inteligentne połączenie realizmu i alegorii, które pokazuje, jak wiele przemocy wiązało się z niewolnictwem. Dodają także, że siła powieści tkwi w pokazaniu dramatu ucieczki w sferę mitu – która stanowi odzwierciedlenie tego, co dzieje się we współczesnej Ameryce.
W Polsce powieść ukaże się w czerwcu nakładem wydawnictwa Albatros.
KOLEJ PODZIEMNA.
CZARNA KREW AMERYKI
(THE UNDERGROUND RAILROAD)
Colson Whitehead
Tłumaczenie: Rafał Lisowski
Premiera: czerwiec 2017
ULUBIONA KSIĄŻKA BARACKA OBAMY I OPRAH WINFREY
Cora jest niewolnicą w trzecim pokoleniu na plantacji bawełny w stanie Georgia. Jej życie nie jest łatwe, a będzie jeszcze gorzej, bo lada moment z dziecka stanie się kobietą. Kiedy Ceasar, najnowszy nabytek z Wirginii, opowiada jej o podziemnej kolei, oboje decydują się zaryzykować ucieczkę. Po piętach depcze im pościg, a schwytanie oznacza los gorszy od śmierci.
Tytułowa kolej podziemna to określenie stworzonej przez abolicjonistów sieci przerzutowej zbiegłych czarnych niewolników z południowych stanów Ameryki głównie na północ do Kanady, a także do Meksyku. Na ten skomplikowany system ucieczkowy składały się drogi, tunele, szlaki, bezpieczne kryjówki, przewodnicy, organizacje i społeczności. Nazewnictwo kolejowe tworzyło tajny kod, jakim posługiwali się uciekinierzy i abolicjoniści. Do sekretnego języka dochodził też system tajnych znaków graficznych.
Whitehead odsłania przed czytelnikami tajniki systemu przerzutowo ratunkowego dla zbiegłych niewolników, odtwarzając precyzyjnie misterną konstrukcję systemu i przerzutowe szlaki. Niezwykle wiarygodnie oddaje też opresję niewolniczego życia, codzienny znój, strach, pragnienie wydostania się na wolność. Ale w jego powieści ta zorganizowana siatka przerzutowa, pomagająca zbiegłym niewolnikom odnaleźć wolność na północy, zyskuje także dosłowny wymiar. Cora, niczym Odyseusz lub Guliwer, odwiedza w swojej podróży kolejne krainy, z których każda przeraża i zadziwia bardziej niż poprzednia. Poszukuje bezpiecznej przyszłości, ale też rozprawia się z przeszłością i poznaje samą siebie, dowiadując się sporo o ludzkości jako takiej.
Nie pozwoliła mi zasnąć przez całą noc, wepchnęła mi serce do gardła, niemal bałam się przewrócić stronę. Koniecznie kupcie egzemplarz i od razu drugi dla kogoś kogo znacie, bo gdy tylko skończycie czytać tę chwytającą za serce opowieść, na pewno będziecie chcieli podzielić się wrażeniami z lektury.
— OPRAH WINFREY (Oprah’s Book Club 2016 selection)
Mroczna, fantasmagoryczna powieść. Ma mrożącą krew w żyłach siłę rzeczywistych relacji z czasów niewolnictwa zebranych w latach 30. dwudziestego wieku w ramach Federalnego Projektu dla Pisarzy, programu zapewniającym posady w ramach Nowego Ładu, pobrzmiewają w niej echa „Umiłowanej” Toni Morrison, „Nędzników” Victora Hugo, „Niewidzialnego człowieka” Ralpha Ellisona, czuć pióro Jorge Luisa Borgesa, Franza Kafki i Jonathana Swifta… Historia, którą opowiada Colson Whitehead, jest kluczem do zrozumienia przeszłości i przyszłości Ameryki.
— MICHIKO KAKUTANI, The New York Times
Świetna historia przygodowa, pełna niezapomnianych postaci… Obrazowa, pouczająca i podtrzymująca na duchu, a przy tym trzymająca w napięciu do samego końca. Zapada w pamięć.
— People
Tą powieścią Colson Whitehead udowadnia, że jego talent i skala. Jako pisarza, są więcej niż imponujące i nie do zlekceważenia. Jego „Kolej podziemna” to arcydzieło literatury amerykańskiej, jednocześnie dokumentalny zapis okrutnej historii i genialny wytwór wyobraźni.
—MICHAEL SCHAUB, National Public Radio
Whitehead daje nam poważne i w pełni zrealizowane arcydzieło, będące niezwykłą mieszanką historii i fantazji, które skłoni krytyków do uprawnionych porównań z twórczością Toni Morrison czy Gabriela Garcíi Márqueza… Urzekająca i unikalna, mroczna i fantazyjna, „Kolej Podziemna” to najlepsza jak dotąd książka Colsona Whiteheada i niezwykle ważna współczesna powieść amerykańska.
—The Boston Globe
„Kolej podziemna”, jedna z najniecierpliwiej wyczekiwanych powieści tego roku, to wielki pisarski triumf Colsona Whiteheada. Książka rezonuje głęboko emocjonalną barwą. Powieść oddaje głos niewolnikom, zakłóca nasz ustalony stosunek do przeszłości, tworzy pomost pomiędzy przeszłością a teraźniejszością. Kanon najważniejszych książek o specyfice Stanów Zjednoczonych właśnie powiększył się o nowy tytuł.
—RON CHARLES, The Washington Post
Źródło: informacja prasowa wydawnictwa Albatros / Pulitzer.org
Najnowsze komentarze